Więcej Niż Przyjaciel – Partner w Wychodzeniu z Nałogu
Psy od wieków towarzyszą ludziom jako wierni towarzysze, ale ich rola może sięgać znacznie dalej niż zapewnianie towarzystwa. Norwescy naukowcy przeprowadzili serię wywiadów z osobami uzależnionymi od narkotyków, aby sprawdzić, w jaki sposób posiadanie psa wpłynęło na ich życie, kondycję psychiczną oraz relację z nałogiem. Wyniki badań pokazują, że dla wielu z nich pies stał się punktem zwrotnym – impulsem do zmiany, źródłem odpowiedzialności i motywacji, a czasem nawet powodem całkowitego zerwania z używkami.
Głos Osób, Które Doświadczyły Zmiany
Jeden z uczestników badania, 36-letni mężczyzna, opowiadał: „On zrobił ze mnie lepszego człowieka. Dzięki niemu wziąłem odpowiedzialność za swoje życie, przestałem brać narkotyki i stałem się bardziej otwarty na innych”. Inny dodawał: „Znaczył dla mnie wszystko. Wpłynął na mnie w sposób, w jaki nikt inny by nie potrafił. Gdybym był w związku, pewnie byśmy razem brali, ale z psem tak się po prostu nie dało”.
Takie relacje nie były jedynie substytutem więzi międzyludzkich – psy dawały swoim opiekunom coś wyjątkowego: poczucie bycia potrzebnym, wartość, a także powód, by zmienić codzienne nawyki.
Odpowiedzialność Jako Bariera dla Nałogu
Badani przyznawali, że obecność psa skłoniła ich do ograniczenia lub zmiany wzorców zażywania narkotyków. Dla części oznaczało to unikanie używania substancji w sposób, który uniemożliwiałby im opiekę nad pupilem – nawet w stanie odurzenia czuli, że muszą zadbać o jego bezpieczeństwo i potrzeby.
Niektórzy przestali brać narkotyki w obecności psa, bo jego spojrzenie było dla nich niczym lustro, pokazujące prawdę o ich nałogu. W jednym przypadku posiadanie psa doprowadziło do całkowitej abstynencji – właściciel bał się, że z powodu narkotyków może go stracić, co stało się silniejszym argumentem niż jakakolwiek terapia.
Psy a Zdrowie Psychiczne
Wpływ psów na samopoczucie właścicieli okazał się równie istotny, co ograniczenie używek. Opieka nad czworonogiem chroniła badanych przed pogłębianiem się stanów depresyjnych. Zwierzęta działały też bezpośrednio na poprawę nastroju – swoją obecnością, gestami, chęcią kontaktu. Jak opowiadała jedna z osób: „Nawet jeśli mam zły dzień, on przychodzi, żeby mnie pocieszyć i poprawić humor”.
Badacze zauważyli, że trudno jednoznacznie określić, czy psy wprowadzały stabilność w życie osób uzależnionych, czy raczej trafiały do ludzi już w miarę stabilnych, gotowych na opiekę. Mimo to wniosek był jasny – psy mogą być skutecznymi sojusznikami w walce z nałogiem.
Dlaczego Psy Mogą Działać Terapeutycznie?
Mechanizmy tego zjawiska mogą być różne:
- Wzrost poczucia własnej wartości – pies daje swojemu opiekunowi sygnał, że jest dla kogoś ważny i potrzebny.
- Redukcja impulsywności – konieczność codziennej rutyny i troski o zwierzę ogranicza chaotyczne i ryzykowne zachowania.
- Wsparcie emocjonalne – pies zapewnia stałą obecność i poczucie bezpieczeństwa, które może być kluczowe w momentach kryzysu.
Wnioski
Choć pies nie zastąpi profesjonalnej terapii, może być jej cennym uzupełnieniem. Zwierzę nie ocenia, nie odrzuca, ale wymaga troski i obecności – co w przypadku osób zmagających się z uzależnieniami może stać się fundamentem do budowania nowego, zdrowszego życia. W oczach wielu uczestników badania to właśnie pies stał się powodem, by wstać rano, wyjść z domu i zacząć dzień inaczej niż dotychczas – bez narkotyków.
Źródło:
Kerr-Little, A., Bramness, J. G., Newberry, R. C. & Biong, S. (2025). Dog ownership for people with substance use disorder: self-reported influence on substance use and mental health. Substance Abuse Treatment, Prevention, and Policy, 20, 27.
