Szkodliwe skutki palenia tytoniu są bez wątpienia znane i potwierdzone od ponad pół wieku. Mimo to na całym świecie co czwarty mężczyzna i co dwudziesta kobieta palą codziennie papierosy. Palenie stało się tym samym jednym z najważniejszych powodów przedwczesnej śmierci.
Jak mówi jeden z palaczy z Indonezji, swoją przygodę z papierosami zaczął w wieku 13 lat. Przy swoim pierwszym papierosie pomyślał, że kompletnie mu to nie smakuje. Ale im dłużej palił, tym lepiej się czuł. Indonezja to jeden z ostatnich „rajów” dla palaczy, ponieważ państwo nie podejmuje żadnych kroków w walce z tym nałogiem.
Jak mówi hodowca tytoniu o imieniu Heriyanto, tytoń po protu należy do życia codziennego Indonezyjczyków. Wyjaśnia on, że jeśli ktoś zaproponowałby mu ryż i papierosa, a on miałby się zdecydować na jedną rzecz, to wybrałby bez wątpliwości papierosy. Jak uważa, palenie jest ważniejsze od jedzenia.
Jego zdanie może wydawać się przesadzone, ale faktem jest, że Indonezja jest jednym z nielicznych krajów, w których palenie papierosów w porównaniu do ogólnoświatowego trendu nie zmniejsza się.
Międzynarodowy zespół badaczy ocenił dane Global Burden of Disease (GBD) Study. Podstawa tych danych obejmuje dane na temat palenia tytoniu i liczby śmiertelnych przypadków ze 195 krajów od roku 1990 do roku 2015. Zespół ten swoimi wynikami kieruje szczególną uwagę na na sytuację w krajach rozwijających się oraz w krajach wschodzących jak Indonezja.
Łącznie na całym świecie żyje (jeszcze żyje) prawie miliard palaczy. 82 procent z nich to mężczyźni. Jedna czwarta mężczyzn pali papierosy codziennie, a u kobiet jest to pięć procent. Dwie trzecie wszystkich palaczy to mieszkańcy zaledwie dziesięciu krajów, przede wszystkim na pierwszym miejscu w Chinach, Indiach oraz w Indonezji. Całe 51 procent wszystkich codziennie palących mężczyzn żyje właśnie w tych trzech krajach.
Podczas gdy palenie tytoniu w większości krajów na świecie raczej ma tendencję malejącą, to istnieje kilka państw, w których palenie raczej nie zmalało. Od roku 1990 mężczyźni w Indonezji, Bangladeszu oraz na Filipinach niezmiennie dalej palą papierosy. W Polsce jak i w innych krajach przemysłowych liczba palących mężczyzn znacznie zmalała, ale na przykład Niemcy należą do nielicznych krajów, w których liczba palących kobiet od roku 1990 właściwie nie zmalała.
Jak się okazuje (co jest oczywistym) takie ogólnoświatowe palenie ma swoje konsekwencje. Zespół badaczy wyliczył, że palenie papierosów to druga najważniejsza przyczyna zaraz po nadciśnieniu tętniczym, która zabiera ludziom cenne bezobjawowe lata życia.
Łącznie na całym świecie 12 procent przypadków śmierci to wina palenia tytoniu. W samym 2015 roku zmarło 6,4 milionów ludzi z powodu następstw palenia. Najczęstszymi chorobami wywoływanymi przez palenie to choroby serca oraz krążenia, przewlekłe choroby dróg oddechowych oraz nowotwory.
Z punktu widzenia wielu młodych ludzi poważne problemy zdrowotne wywołane przez palenie dotyczą starszych ludzi. W rzeczywistości ryzyko zawału serca jest u palaczy znacznie zwiększone już w wieku poniżej 50 roku życia. Inny zespół badaczy z Wielkiej Brytanii na podstawie danych pacjentów ustalił, że palenie papierosów u osób poniżej 50 roku życia zwiększa ryzyko zawału serca ośmiokrotnie.
Czego wiele palaczy przypuszczalnie nie jest świadomych, palenie papierosów nie tylko wywołuje raka płuc, ale jest też przyczyną białaczki, jak i chorób nowotworowych w obrębie krtani, żołądka, jelit, gardła i jamy ustnej, przewodu pokarmowego, wątroby, trzustki, pęcherza, nerek oraz szyjki macicy. Ze względu na to, że wdychane wraz z dymem trujące toksyny są razem z krwią rozprzestrzeniane po całym ciele, to dodatkowo mogą zostać uszkodzone wszystkie organy.
Zespół badaczy ze Stanów Zjednoczonych przyjrzał się tej sprawie bliżej. Przeanalizował on dane dużego badania, które pochodzi z 2014 roku. Zespół ten doszedł do wniosku, że 29 procent wszystkich przypadków śmierci związanych z nowotworami to wynik palenia papierosów. Jeśli mielibyśmy to ująć w konkretnych liczbach to w 2014 roku zmarło w Stanach Zjednoczonych minimum 167.133 ludzi na nowotwór, który został spowodowany papierosami. 62 procent z tych przypadków dotyczą mężczyzn.
Między rokiem 1990 a 2015 zrobione duże postępy w walce z paleniem tytoniu. W ostatnich 25 latach liczba palaczy spała z 29 na 15 procent, szczególnie w krajach rozwiniętych przemysłowo oraz w Ameryce Południowej. Największy spadek zarówno u kobiet jak i u mężczyzn zanotowała Brazylia. Wszyscy naukowcy uważają, że jest to zasługa kontroli tytoni oraz zakazów palenia w miejscach publicznych i podwyższenia podatków.
Szczególnie skuteczne okazały się różne ostrzegawcze obrazki, które od niedawna także w Polsce widnieją na każdej paczce papierosów. Według WHO obrazki te mają pokrywać minimum 50 procent paczki papierosów, ponieważ nie tylko przekazują one informacje, ale wywołują u ludzi emocje, przez co mają one większy wpływ na nasze decyzje.
Dlatego tak ważnym jest aby rozbudowywać inicjatywę przeciwko paleniu tytoniu. Jednak naukowcy obawiają się tego, że koncerny tytoniowe swój rozwój rynkowy będą koncentrowały na krajach Afryki, gdzie liczba palaczy jest jeszcze relatywnie niska. Teoretycznie jest więc w nich potencjał na rozwój. Ochroną przed tytoniem muszą zostać objęte szczególnie dzieci oraz młodzież, aby w ogóle nie miały styczności z papierosami i nie zaczęły palić.
A oto lista źródeł naszych informacji:
Evans, A. T., Peters, E., Strasser, A. A., Emery, L. F., Sheerin, K. M. & Romer, D. (2015). Graphic Warning Labels Elicit Affective Thoughtful Responses from Smokers: Results of a Randomized Clinical Trial. PLoS One, 10(12), e0142879.
GBD 2015 Tobacco Collaborators (2017). Smoking prevalence and attributable disease burden in 195 countries and territories. The Lancet, 389, 1885-1906.
Lortet-Tieulent, J., Goding Sauer, A., Siegel, R. L., Miller, K., D., Islami, F., Fedewa, S. A., Jacobs, E. J. & Jemal, A. (2016). State-Level Cancer Mortality Attributable to Cigarette Smoking in the United States. JAMA Intern Med, 176(12), 1792-1798.
Shang, C., Huang, J., Cheng, K. W., He, Y. & Chaloupka, F. J. (2017). The Association between Warning Label Requirements and Cigarette Smoking Prevalence by Education-Findings from the Global Adult Tobacco Survey (GATS). Int J Environ Res Public Health, 14(1), 98.
World Health Organization (2008). Guidelines for implementation of Article 11 of the WHO Framework Convention on Tobacco Control.
